İzmirli sanayiciden su krizine çözüm... 'Deniz suyunu arıtacağız, İzmir'e de veririz'

Türkiye’de ve İzmir’de planlı kalkınmanın, organize sanayi bölgeciliğinin öncüsü olan İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi, son dönemde ekonomik durgunluğa aldırmadan arka arkaya yeni projeleri hayata geçirmek için harıl harıl çalışıyor.  

İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Cenk Karace ile sanayiden teknoloji bölgesine geçişi sağlayacak genişleme sahasından gelirleri çeşitlendirip artıracak projelere, su tasarrufuna karşı uygulamaya koydukları projelerden sanayicinin beklentilerine kadar birçok konuyu konuştuk.  

Tekreferans.com İmtiyaz Sahibi Erhan Gülenç ve Genel Yayın Yönetmeni Sinan Doğan’a projelerini anlatan Başkan Cenk Karace,  “Enseyi karartmayacağız. Teknoloji ve yenilikçiliği üretimle birleştirip ülkemizi kalkındırmaya devam edeceğiz” diyor.   İzmir’in yaşadığı su krizi ile ilgili de bir yatırım atağında olduklarını belirten Karace, 15-20 milyon dolarlık bir yatırımla deniz suyunu arıtıp hem bölgelerinin hem İzmir’in bir bölümünün su ihtiyacını karşılamayı hedeflediklerini açıkladı.  

“DIŞ TİCARET FAZLASI VEREN BÖLGEYİZ”  

İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nin tarihçesini ve bugününü bize genel olarak anlatabilir misiniz?  

Ege Bölgesi Sanayi Odası, 40 yıldan fazla süre önce organize sanayi bölgelerinin önemini görmüş ve bu bölgenin Çiğli’de kurulması gerektiği kararına vardıktan sonra çalışmalara başlamış. Bölgede oluşturulan sanayi parsellerini de sanayiciye uygun imkânlarla vermiş. Çok erken sanayiciliğe başlamama rağmen bölgeye geliş tarihimiz 2002-2003 yıllarını buldu. Buraya geldiğimizde 36-37 yaşındaydım. Bu yıl bölgemizin 35. kuruluş yıldönümünü kutladık. Şu an bölgemizde 610 fabrika, yaklaşık 23 bini kadın çalışan olmak üzere 55 bin çalışanımız var. Yılda 1,5 milyar dolar ithalat, üç milyar dolar ihracat yapan bölgeyiz. Dolayısıyla cari açığa pozitif katkı yapan bir bölgeyiz. Bu da bizi mutlu ediyor.  Yani şöyle bakarsak, küçük bir belediyeyiz aslında. Bölgemize her gün 100 bine yakın araç giriyor. Hatta bunu avantaja çevirelim diye konuştuk. Çok sayıda açık hava reklam alanları oluşturduk. Bölgedeki teknik meslek lisemizin ihtiyaçlarının önemli bir bölümünü bu reklamlardan elde ettiğimiz gelirle karşılıyoruz.  

Bu kadar yoğun bir bölgenin trafik sorunu ne düzeyde?  

Bir kere İzmir'in her tarafından ulaşımın kolay olduğu bir yerdeyiz. Otobanın sağı ve solundayız. Akşamüstleri trafik biraz sıkışıyor ama onun dışında trafik sorunumuz yok. Yazları Çeşme’ye olan trafiği saymazsınız tabii. Ama muhtemelen şimdi 2. Kuzey Çevre Yolu’nun açılmasıyla ve bizim de destek verdiğimiz Körfez Geçişi Projesi’nin hayata geçmesiyle burada trafik problemi hiç kalmayacak diye düşünüyorum.  

Bölgenizin adının “Atatürk” adını taşımasıyla ayrıcalıklı bir bölgesiniz…  

Türkiye'de tek Atatürk adını taşıyan organize sanayi bölgesiyiz. Başka Atatürk Organize Sanayi Bölgesi yok. Atatürk adıyla birçok okul var. Ama tek sanayi bölgesi biziz. Camimizin adı da Atatürk Camisi. Başka yerlerde Mustafa Kemal Paşa Camii var. Benzeri adlı camiler var ama bildiğim kadarıyla Atatürk adını taşıyan başka cami yok. Bölgemiz de camimiz de Atatürk. Bu da bize ayrı bir mutluluk veriyor.  

BÜYÜME SAHASINA BACASIZ SANAYİ  

Sizin de büyüme planlarınız vardı. En son Milli Savunma Bakanı Sayın Yaşar Güler ile görüşmüştünüz. Bu süreç nasıl gidiyor?

Genişleme sahası hepimizin beklentisi. Çünkü bölgemizde bir metrekare bile yer kalmadı. Dolayısıyla Çiğli Hava Eğitim Üssü’nün altında kalan 3 bin 200 dönümlük bir alana yönelik genişleme planımız var. İzmir’in de kalkınma için kendine koyduğu hedeflerden biri yüksek teknoloji. Bu bölgede teknoloji alanında çalışacak firmaların, start-upların yer almasını arzu ediyoruz. Bu bölge askeri havaalanına çok yakın ve uçakların inip kalkmasında bir sorun olmaması gerekiyor. Savunma Bakanlığı’nın isteği doğrultusunda bir iniş hunisini yeşil alan olarak bırakacağız. Kalan alanı da bacasız, yüksek teknoloji üreten, savunma sanayine yönelik çalışan firmalara tahsis etmeyi planlıyoruz. Bu anlamda tüm bakanlıklarla görüşmelerimiz olumlu şekilde devam ediyor. Bütün kurumlarımız bize destek veriyor. Biz buraya da zaten bir habitat yapacağız. Yeşillendirdiğimiz gibi çevreye yönelik bir sanayi yapacağız. Deniz tarafına dokunmayacağız. Hatta insanların kuşları gözetlemesi için iki kule yapacağız. Gelip fotoğraflar çeksinler, doğal hayatı gözlemlesinler. Orada haralar falan birtakım şeyler oluşturulabilir.  

Genişleme sahası bu dönemde, sizin döneminizde olacak mı?  

Türkiye'de bürokrasinin uzun zaman aldığı bir şey ama yüzüldü, yüzüldü, kuyruğuna gelindi. Burada bir parantez açıp herkesin de hakkını vermemiz gerekiyor. AK Parti Genel Sekreteri ve İzmir Milletvekili Sayın Eyyüp Kadir İnan, gerçekten çok büyük bir liderlik etti. Hem Savunma Bakanlığı hem Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile olan ilişkilerin olumlu sürdürülmesine büyük katkısı oldu. Tekrar teşekkür ediyorum kendisine. Sonuçta bu memleket meselesi. Ben burayı kendime villa yapmayacağım, hiçbir sanayici ev, apartman, bir şey yapmayacak. Burada bacasız, teknolojiye dayalı fabrikalar yapılacak.  Genç girişimciler ve küçük firmalar için buluşma noktaları olacak. Bir buçuk sene daha görev başındayız ama seçilirken düşündüğümüz birçok projeyi mümkün olduğunca tamamlamayı planlıyoruz. İki, 2,5 yıl sonra ilk fabrikanın kurdelesini keseriz diye düşünüyorum.  

SANAYİDEN TEKNOLOJİ BÖLGESİNE GEÇİŞ

Bölgede diğer yatırımlarınız da var. Karma inşaat projeniz hakkında bilgi verebilir misiniz?  

Biz 2,5 yıldır görevimizin başındayız. Bizden öncekiler eksik olmasın okullar, sosyal tesisler, bankalar ve benzeri birçok donatı yapmışlar. Biz de eksik kalan donatıları yapıyoruz. Bölgemiz yönetimine ait yedi parselde fabrika inşaatları devam ediyor. Temmuz gibi biter diye planlıyoruz.  İtfaiye binamızı, anaokulunu yaptık. Bölgemizde otel olacak. Bütün yollar ve kaldırımlar yenilendi. Bitki örtüsü değiştirildi. Hatta bir karma projemiz var. AVM diye projeye başlamıştık. Sonradan projeden vazgeçildi. Karma inşaat projemizde Ar-ge merkezleri, home ofisler, alışveriş merkezleri olacak. O projemiz de bittiğinde bu bölge birçok beyaz yakalının çalışmak için tercih ettiği bir bölge olacak. Sanayi bölgesinden bir teknoloji bölgesine doğru bir geçiş olacak.  

Ne kadar büyük bir yatırım olacak orada?  

Bölgemize 350 anahtar düşüyor. Biz bunların hiçbirini satmayacağız. Kira gelirinden faydalanıp bölgede hem yatırımlarımızı yapacağız hem okulların ihtiyaçlarını oranın gelirleriyle karşılayacağız.  Göreve geldiğimizden beri aidatlara hiç zam yapmadık. Belki bu proje sonrasında aidatları kaldırabiliriz. Sanayicilerin üstünden bir yükünü alabiliriz diye düşünüyorum. Bir yandan bir veri merkezi yapıyoruz. Kesintisiz internet sistemi olacak, internet hizmeti hızlanacak. Bu yatırım altyapısıyla beraber 150 milyon TL'yi bulacak.  

EBSO HİZMET BİNASI İÇİN 29 EKİM'E ÖZEL AÇILIŞ

EBSO Hizmet Binası da çok yakında bölgenizde hizmete açılacak. Bu hizmet binası neler getirecek?  

Biz zaten zamanında EBSO bünyesinde oluşmuş bir bölgeyiz. O tarihte emeği geçen herkese teşekkür etmek lazım.  Hizmet binasının ihalesi biz göreve geldiğimizde de ihalesi yapılmıştı. Ama işte işi ilerletmek, binayı yapmak bu döneme nasip oldu. Binamız bitti, bir aylık işi kaldı. Çok güzel bir bina oldu. Sanayi Odası hareketli mobilyalarını verdi. Biz de işte asansörler, şunlar bunlar, ne varsa şartnameye göre hepsini yaptık. Güzel bir genel kurul salonu oldu. Muhtemelen bizim amacımız 29 Ekim'de Cumhuriyet Bayramı’na denk gelen bir açılış yapmak ve o güne özel bir meclisin konulması.  Bu ama herhalde bu 10-15 gün içinde belli olacak. Mutluyuz. Çünkü KOSGEB, TSE bölgemizde bulunuyor. EBSO Hizmet Binası’nın da bölgeye gelmesi ile sanayici bütün işlerini bir yerde çözebilecek.  

İzmir ve ülkemiz bu yaz ve sonbahar çok kurak bir dönem yaşadı. Su kesintileri devam ediyor. Tarımda ve sanayide tasarruf zorunluluk haline geldi. Sizin bu konudaki projelerinizi öğrenebilir miyiz?  

Suyun bir damlası bile çok kıymetli oldu artık. Sudan taraf olmamız gerekiyor. Artık suyu herkesin çok düşünerek kullanması gerekiyor. Su ile ilgili birkaç hamlemiz var. Bir tanesi Sanayi Bakanlığımız ile beraber Dünya Bankası kredisiyle kuruluşuna devam ettiğimiz atıksu geri kazanım tesisi. Yüzde 50-60'ı bitti. Hatta önümüzdeki Eylül gibi devreye gireceğini düşünüyoruz. Kirli suyu arıtarak temize yakın şekilde denize deşarj ediyoruz. Bizim arıtmamız bu mantıkla çalışıyor. Yeni sistemle şimdi denize verdiğimiz suyu artık denize vermeyeceğiz. Onu bir arıtma sistemiyle daha alıp sanayicilere verme noktasında bir projemiz var. Yaklaşık dokuz milyon Euro yatırım yapacağız. Hem su tüketimini azaltacağız hem de ekonomik bir su vereceğiz kullanıcılara.

“DENİZ SUYUNU ARITIRIZ”  

Deniz kıyısında bir organize bölgesiniz. Denizden faydalanmayı su anlamında düşünüyor musunuz?  

Dubai, Katar gibi ülkelerin denizden su üretmek için yaptıkları önümüzde. Hatta Bodrum'da da bir takım tatil köylerinin bu işe girdiğini görüyoruz, okuyoruz, takip ediyoruz. Denizden su alıp kullanım suyu haline getirmek, kullanıcılara verme niyetimiz de var. Hatta bir miktar artacak. Çiğli Belediye Başkanı’na parkları, bahçeleri sulamaları için verebiliriz. Kuşlar için deniz kıyısında küçük tatlı su havuzları oluşturabiliriz. Deniz suyu arıtma çok maliyetli deniyor. İşletme maliyeti yüksek ama biz baktığımızda çok yüksek görmedik. Tabi ki yatırım maliyeti yüksek. Ancak dört, beş yıl içinde kendini amorti eder gibi duruyor. Biz hemen hemen 15-20 milyon dolarlık bir yatırımla bu bölgenin ve bu bölge gibi bir iki bölgenin daha ihtiyacını karşılayabiliriz. Suyu şebekeye de verebiliriz.  

Yeşil OSB çalışmaları hakkında bilgi verebilir misiniz? Neler yapıyorsunuz bu alanda?

İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi olarak henüz Yeşil OSB sertifikasını almamış olsak da, bu doğrultuda gerekli tüm adımları atıyoruz. “Sıfır Atık” misyonumuzun en önemli parçalarından biri olan Termal Kurutma Projesi ile atıksu geri kazanım tesisimizden çıkan prosesi çamuru eski sistemdeki gibi bölgemizde oluşturduğumuz tarlalarda kurutmak yerine, yeni sistemimizle bu çamuru küçük partiküller haline getirerek çimento fabrikalarına yakıt olarak göndereceğiz. Bu sayede, hem çamuru çevreye zarar vermeden geri dönüştürmüş hem de endüstriyel simbiyoz sürecini başarıyla tamamlamış olacağız. Böylece, Yeşil OSB hedeflerimize emin adımlarla ilerlerken sürdürülebilirlik vizyonumuzu da güçlendirmiş oluyoruz.

“FAİZLER YÜZDE 20’LERE DÜŞERSE İŞLER AÇILIR”

Bölgenizdeki üyelerinizden yola çıkarak sanayinin, sanayicinin durumu nedir?  

Baktığınızda bir numaralı problem talepte bir daralma. Bölgedeki sanayicilerle, yönetici arkadaşlarımızla konuşuyorum. Herkes diyor ki eskiden bir ayda 100 teklif verirken şimdi 30-40 teklif geliyor. Mallara bir istek azaldı. Hem müşteri yok hem para pahalı. Bu daralma iç piyasa için de yurtdışı için de geçerli. Dünyada da böyle bir duraksama var. Bölgede kapanan bir firma yok. Ama 1,5 sene önce bir tek metrekare boş değildi, şimdi bakıyorum 10-15 tane fabrika kiralık ya da satılık.  Genel bir mutsuzluk var. Şu an tüm bu yüksek faizler, yüksek enflasyon, düşük kur politikası zaten doğrudan sanayiyi baltalıyor.  

Gelecek öngörünüz nedir? Sanayide ne zaman işler açılır?  

Faizler yüzde 20'lere düştüğü zaman. Dövizin biraz daha yukarı, en az enflasyonu karşılayacak noktaya çıktığı zaman. Ben bu işlerin düzeleceğini düşünenlerdenim. Daha önce de böyle krizler gördük. Bu defa biraz ağır oldu, uzun sürdü doğrusu. Faizler düşerse yatırımcılar nefes alır. İnsanlar tekrar üretimi düşünür hale gelirler. Bizim büyümemiz lazım. Ülke büyüyor, nüfus artıyor. Yeni yatırım yapmak lazım. 2026'nın Haziran ayından sonra sanayide bir hızlanma, bir coşku bekleyenlerdenim. Bir de sıkıldık artık oturmaktan. Eskiden hafta sonu da çalışırdık. Şimdi bakıyorum fabrikalar kapalı.  Üretmek her şeyin çaresi. Ama bina değil emtia üretmeliyiz.  

“ÇİNLİLERLE BİRLİKTE ÇALIŞMAYA BAŞLADIK”  

Son günlerde sanayicinin bir gündemi de Çin ile rekabet. Sizin bu konuda öngörüleriniz ve önerileriniz nedir?  

Ben makine sektöründeyim. Makine sektörü Çin’den ciddi şekilde etkilendi. Her makinenin bir karşılığı var orada. Hem de 6-7 marka olarak var. Biz kendi sektörümüzde burada birkaç markayız.  Bizim sektörün özelinde bir şansımız var. Kullandığımız hammadde ve ürünlerin fiyatı dünya borsasında belirleniyor. Ama tabii çok adet üretmek, uygun işçilik maliyetlerinden dolayı tabii bir avantajları var. Ben Çin rüzgârının önlenecek bir rüzgâr olduğunu düşünenlerden değilim.  Dolayısıyla firmalarla uyuşan sektörlerde iş birliğine gitmek gerekecek ya da sen ürününü teknolojik olarak onun ürününden daha iyi bir noktaya getirmek için bütün hazırlıklarını yapacaksın. Yoksa bizi devlet kurtarsın noktasında bir şey yapmak mümkün değil. Çinlilerle rekabet etmeyi veya iş birliği yapmayı öğrenmek durumundayız.  

İş birliği anlamında bir çalışmanız var mı?  

Bizim firma olarak var. Aynı sektörden bir Çinli firmaya onların üretmediği bir şeyleri veriyoruz. Onlar bizim üretmediğimiz bir şeyleri bize veriyorlar. Böyle güzel bir birlikteliğe başladık. Çok da iyi gidiyor. Model olabilir mi? Olabilir tabii. Neden olmasın? Korkmak yerine, endişelenmek yerine ortak olmak gerekiyor. Çin ve alt tarafındaki Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Endonezya büyük ülkeler. Türk firmaları da oralarda güçlenmeli. Oralarda bir şeyler yapmalı. Çarklar hızlanınca Doğu'ya da dönebiliriz. Yenilikler yapmak durumundayız. Bu yenilikleri de teknolojiyle birleştirip, üretilebilir ürünler haline getirip insanların beğenisine ve kullanımına sunmalıyız. Enseyi karartmadan önlemler alıp, teknolojimizi geliştirip, bu rekabet ortamını yaşayacağız.